فصلنامه شهر تاب آور

تحلیل تاب‏ آوری در بافت تاریخی شیراز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مجتمع آموزش عالی لارستان و پژوهشگر کارشناسی ‏ارشد شهرسازی (برنامه ‏ریزی شهری)، دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 گروه شهرسازی، دانشکده مهندسی، مجتمع آموزش عالی لارسالت، لار، ایران

3 گروه شهرسازی، دانشکده مهندسی، مجتمع آموزش عالی لارستان، لار، ایران

چکیده

یکی از عمده‌ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر شهرها با آن دست‌به‌گریبان‌اند، مخاطرات طبیعی است که همواره سکونتگاه و جان انسان را تهدید می‌کند و می‌تواند خسارات گسترده‌ای را بر جای گذارد و ارائه راهکارهایی جهت افزایش تاب‌آوری جوامع شهری می‌تواند موجب کاهش خطر در بافت‏های تاریخی شود. در این رابطه، وجود بافت متراکم و تاریخی در منطقه 8 شهرداری شیراز (بافت تاریخی)، باعث شده این منطقه در برابر بلایا و مخاطرات طبیعی آسیب‏پذیر باشد. هدف این پژوهش شناسایی و ارزیابی شاخص‏های تاب‌آوری در بافت تاریخی شیراز جهت ارائه راهکارهای مؤثر به‌منظور افزایش سطح تاب‏آوری می‏باشد. پژوهش حاضر جز پژوهش‌های کاربردی بوده و از روش توصیفی- تحلیلی، به منظور بررسی و تحلیل شاخص‌های تاب‌آوری استفاده شده است. همینطور با استفاده از آزمون رتبه‌بندی دبلیو کندال Kendall's W Ranks در نرم‌افزار SPSS و اختصاص وزن‏دهی مناسب به هر یک از شاخص‌ها، نقشه‏های تاب‌آوری در نرم افزار GIS تهیه شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. بنابراین، نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که شاخص دانه‌بندی با وزن 6 بیشترین تأثیر را در کاهش تاب‌آوری بافت تاریخی شیراز دارد و پس ‌از آن به ترتیب «شاخص‏های قدمت ابنیه، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان و نفوذپذیری» با وزن‏های «7/4، 52/3، 91/2، 37/2» در کاهش تاب‌آوری این منطقه تأثیرگذارند و شاخص تعداد طبقات نیز با وزن 49/1 تأثیر کمتری در کاهش تاب‌آوری منطقه دارد.

کلیدواژه‌ها

  1. S. Hassanzadeh Tavakoli, M.R. Zandmoghaddam, and Z. Karkababadi, “Evaluation of resilience of worn tissues against natural hazards (Case study: worn tissue of Semnan),”  2020. (In Persian).##
  2. R. Ghaffarpour and M. I. Alizadeh, “Resiliency Concept Explanation in Electricity Network and its Relationship with Passive Defens”, Journal of Shahr-e-Tabavar, Serial No. 2, vol. 2, no. 1, 2020. (In Persian).##
  3. K. Habibi, M. Behzadfar, A. Meshkini, and S. Nazari, “Preparation of a model for predicting ancient urban fabric instability against earthquakes with inverted hierarchical logic (IHPW) and Geographic Information System (GIS),” 2011. (In Persian).##
  4. A. Mahdavi and M. Tousan, “Measurement and physical resilience of worn-out urban fabric against earthquake (Case study of Nasiriyah neighborhood of Kerman),” 2016. (In Persian).##
  5. A. Poorahmad, Y. Abdali, A. Sadeghi, and S. Gholipour, “Spatial assessment and analysis of physical resilience components in the central context of Hamadan using Moran spatial autocorrelation,” Journal of Physical Planning, vol. 3, no. 1, Successive 9, pp. 93-106, spring 2018. (In Persian).##
  6. K. Zakir Haghighi and Z. Vakbrian, “Deductive analysis of social resilience in historical-residential areas and development of a strategic-operational plan for its promotion (Case study of Ghorban and Charchereh neighborhoods of Hamadan),” Journal of Disciplinary Geography, Year 3, no. 12, pp. 48-23, Winter 2015. (In Persian).##
  7. M. R. Rezaei, A. Bastami Nia, and O. Fakhraeipour, “A Study of the Dimensions, Approaches and Concepts of Resilience in Urban Communities with Emphasis on Natural Disasters,” (In Persian).##
  8. M. Salmani Moghadam, A. Mir Ahmadi, and F. Kavian, “Application of land planning in increasing urban resilience against earthquakes using GIS (Case study of Sabzevar),” 2014 .(In Persian).##
  9. M. Rousta, I. Ebrahimzadeh, and M. Istgoldi, “Analysis of Physical Resilience to Earthquake (Case Study; Worn Texture of the Border City of Zahedan),” Quarterly Journal of Geography and Development, Year 15, Issue 46, pp. 1-18, Spring 2017. (In Persian).##
  10. N. Ismailpour, G. Hosseini, and E. Heidari Hamaneh, “Measuring the resilience of historical sites against earthquakes and its promotion strategies (Case study of Sang-e Siah neighborhood of Shiraz),” 2019. (In Persian).##
  11. N. Mohammad Pourlima, A. Bandarabad, and H. Motajedi, “Physical and social resilience of residential areas of historical context (Case study of District 12 of Tehran),” 2020. (In Persian).##
  12. A. Razeghi and N. Derakhshani, “Physical and functional resilience in the historical market of Tehran,” 2016. (In Persian).##
  13. M. Behzadfar and H. Noor Mohammadzad, “Histology of the texture of the historical body of Yazd with a systemic approach,” 2011. (In Persian).##
  14. “Typology of experiences and introduction of superior experiences in the first period,” (In Persian).##
  15. M. T. Razavian, M. Khazaei, S. A. Sharifi, and J. Abdi, “Resilience of worn tissue in the face of natural disasters with a sustainable development approach (Case study of Feyzabad, Kermanshah),” 2016. (In Persian).##
  16. A. Mohammadi and A. Pasha Zadeh, “Assessing Urban Resilience to Earthquake (Case Study of Ardabil),” 2017. (In Persian).##
  17. A. Manvarian, M. Amiri, and S. Mehri Keli, “Identifying the effective components on increasing the social resilience of vulnerable and worn-out areas in the face of natural disasters (Case study of Tehran),” 2019. (In Persian).##
  18. P. Partovi, M. Behzadfar, and Z. Shirani, “Urban Design and Social Sustainability (Case Study of Jolfa Neighborhood, Isfahan),” spring 2016. (In Persian).##
  19. M. Asadi Aziziabad, K. Ziari, Keramatollah, and M. Patriotism, “Assessment and resilience of worn-out urban fabric against natural hazards (Case study of worn-out fabric of Karaj metropolis),” Journal of Urban Research and Planning, Year 9, Issue 35, 2019. (In Persian).##
  20. A. Nowruzi, R. Sarvar, and M. Mahdavi Haji Loui, “Assessing the effective social components in the resilience of the 12th district of Tehran,” Geographical Research Quarterly, vol. 32, no. 4, Serial Number 127, Winter 2017. (In Persian).##
  21. J. Mohammadi, S. Shafaghi, and M. Nouri, “Analysis of the physical spatial structure of the worn-out urban texture with a renovation and improvement approach (Case study of the worn-out urban texture of two domes),” 2014. (In Persian).##
  22. H. Warsi, M. Taghvaei, and N. Rezaei, “Organizing the worn-out urban fabric (Case study: Shiraz),” 2012. (In Persian).##
  23. “Civil Engineering Deputy of Transportation Office and Secretariat of the Supreme Council for Traffic Coordination of the country's cities, guide to identifying and applying traffic management methods in the country's cities,” 2007. (In Persian).##
  24. X. Zhang, L. YI, and D. Zhao, “Com munity –based Disaster Management: A Review of progress in china,” Natural Hards, vol. 65 (3), pp. 2215-2239, 2013.##
  25. C. E. Colten, et al., “Commun ity resilience: lessons from new Orleans and hurricane Katrina,” CARRI Reserch report 3 community and regional resilience initative, pp. 1-5, 2008.##
  26. J. Vale and T. J. campanella, “The Resilient City: How Modern Cites recover from Disaster – Axioms of resilience,” Oxford University pre, 2005.##
  27. S. L. Cutter, et al., “A place –based model for understanding community resilience to natural disasters,” GIobal Environmental change, pp. 1-9, 2008. doi:10.1017/j. gloenvcha.##
  28. D. Godschalk, “Urban hazard mitigation: creating resilient cities,” Natural hazard review, 4,136.14., 2003.##

فصلنامه شهر تاب آور
دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3
تیر 1399
صفحه 53-66