بررسی نقش عوامل طبیعی در نگاشت مخاطرات شهری (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
بررسی عوامل طبیعی و ژئومورفولوژیکی زیرساخت شهرها از عوامل مهم در تعیین مناطق مناسب جهت ساخت و توسعه آینده مناطق شهری و همچنین برآورد وضعیت ساخت‌وسازهای قبلی است که بدون توجه به این معیارها ساخته شده‌اند. در این تحقیق، از روش مجموع ساده وزنی (SAW) به منظور تعیین مناطق بهینه شهری از نظر عوامل ژئومورفولوژیک و زمین‌شناسی با رویکرد دورگزینی از مناطق پرمخاطره و ایمن‌سازی شهری در برابر مخاطرات محیطی استفاده شده است. برای این منظور از لایه‌های اطلاعاتی عوامل طبیعی شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و سنگ‌شناسی استفاده شده است. این عوامل با استفاده از استانداردسازی خطی، بی‌مقیاس شده و وزن هر یک از آن‌ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به دست آمد. در نهایت با اجرای مدل مجموع ساده وزنی (SAW)، نقشه نهایی ارزیابی شهر کرمانشاه از نظر عوامل طبیعی دخیل در ایمن‌سازی شهری به دست آمد. بر اساس نقشه نهایی بدست آمده 23/15، 11/16، 5/24، 11/22 و 05/22 درصد از مساحت شهر کرمانشاه به ترتیب جز مناطق بسیار نامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب و بسیار مناسب قرار می‌گیرند. مرکز شهر به سمت جنوب غرب جز مناسب‌تربن منطقه شهر محسوب می‌شود. همچنین نتایج نشان داد که نیمه جنوبی شهر کرمانشاه نسبت به نیمه شمالی آن از وضعیت مناسب‌تری برخوردار است دلیل آن را می‌توان در قرارگیری گسل شمالی در نیمه شمالی شهر و همچنین عبور آبراهه‌های متعدد و وجود تشکیلات آهکی مربوط دانست. علاوه بر قسمت‌های شمالی شهر، بخش جنوب شرقی آن نیز به دلیل نزدیکی به گسل، فاصله کم تا رودخانه و شیب زیاد جز مناطق نامناسب شهری قرار دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند به عنوان راهنمای عملی مدیران شهری در راستای مطالعات برنامه‌ریزی مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
)